0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Kahvaltının tarihçesine değinelim öncelikle. Antik Roma’da günün en önemli öğününü saat 16.00’da yapmışlar, günde 1 öğünden fazla beslenmenin sağlıksız olduğuna inanmışlar, Sabah ve gece çok az, hızlı ve tutumlu beslenmişlerdi. Sanayi Devrimi ile kahvaltı artık; İşe gitmeden önce tüketilen bir“yemek”,“öğün” anlamında önem kazanmıştır.

Peki, kahvaltı olmalı mı?

3 ana noktaya değinmek çok önemli.

1. Öğün Sıklığı.
2. Öğün Atlanmalı mı?
3. 3 Öğün Zamanı.

Öğün Sıklığı:

Günde 3 öğün yemek yemenin daha sağlıklı seçim olduğuna dair kesin inancın kültürel miras ve erken epidemiyolojik araştırmalardır.  Mevcut epidemiyolojik çalışmalar kolesterol ve ağırlık gibi risk faktörlerini değerlendirmiştir. 1 -2 öğün beslenenler sık daha küçük öğün tüketenler ile karşılaştırıldığında kan lipitlerinde kötüleşme olduğu gözlenmiştir.  Erken dönem çalışmalarda yemek sıklığının azalmasının artmış kardiyovasküler hastalık riski ile ilişkilendirmişlerdir. İlerleyen araştırmalar; 4 ve daha fazla öğün tüketenlerin, 1 veya 2 öğün tüketenlere göre yaşa göre toplam ve LDL kolesterol düzeylerinde daha düşük düzeye sahip olduklarını bildirmesi daha önceki bulguları doğrulayıcı göründüğü fikrini perçinlemişti.

Alkol, sigara, kan basıncı, antropometrik ölçümler ve makro besin öğeleri düzeltmeleri yapıldıktan sonra da yapılan araştırmalar bu bulguları doğrulandı. 1989 yılında bir araştırma öğün sıklığının daha fazla arttırılmasının toplam ve LDL kolesterol düzeyinde iyileştirme sağladığını açıkladı. EPIC çalışmasında da günde 1-2 öğün yiyenlere göre daha sık (≥6öğün) beslenenlerin toplam ve LDL kolesterollerinin daha düşük olduğu gösterildi. 16 yıllık bir izlem çalışması günde 1-2 öğün yiyenlerin, 3 öğünden fazla yiyenlere nazaran diyabet risklerinin arttığını belirtti.

Öğün Atlanmalı mı?

1992 yılında 45-82 yaşları arasında erkek 26.902 kanser ve KVH (Kardiyovasküler Hastalık) olmayan kişilerin kahvaltı dahil yeme alışkanlıkları değerlendirilmiştir.  Kahvaltı yapmayan erkeklerin %27 daha fazla KVH riskine sahip olduğu görülmüş,  gece geç saatte yemek yiyen erkeklerle erken yiyenlerle karşılaştırıldığında KVH riski %55 daha yüksek olarak değerlendirilmiştir.  Bu riske BKI, hiperkolesterolemi eşlik ettiği ifade edilmiştir.

Amerika ve Kanada’da ≥ 30 yaş, 50.660 yetişkin, 7 yıl izlemde öğün sayısı, gece sonrası uzun açlık süresi, kahvaltı tüketimi, büyük ana öğün zamanı değerlendirilmiş; Öğün sıklığı günde 1 veya 2 olanların BKİ,3 öğün ve daha sık beslenenlere göre daha düşük olduğu, uzun süren açlık periyodu (≥18), orta süre 12-17 saat açlık yaşayanlara nazaran daha düşük BKİ düzeylerine etki ettiği, kahvaltı yapanların yapmayanlara göre BKİ daha düşük bulunduğu,

Akşam yemeğine göre kahvaltıyı daha büyük bir öğün olarak tüketenlerin BKİ daha düşük görülmüştür.

Kahvaltısız bir gün geçirirseniz peki nelerle karşılaşırsınız?  Normal kilolu sağlıklı kadın ve erkekte kalori kısıtlamasından bağımsız öğün sıklığının glikoz metabolizması üzerine etkilerini araştırılmıştır.  1 öğün yapanların 3 öğün tüketenlere göre sabah açlık glikoz düzeyleri yüksek ve bu yüksekliğin uzayan bir süre devam ettiği gözlenmiş. Günde 1 öğün tüketenlerde ghrelin seviyelerinin yüksek olduğu bulunmuş, açlık insülin, leptin, adinopektin ve resistin düzeyleri öğün sıklığından etkilenmediği belirlenmiştir.  Günde tek öğün beslenen katılımcıların günde 3 öğün tüketenlere göre 2 ay sonra uygulanan diyet süresi boyunca yüksek açlık glikoz seviyeleri ve gecikmiş insülin yanıtı olduğu sabah bozulmuş glikoz toleransı sergilediği gösterilmiştir.

Yaşları 20- 65 arasında değişen 309 hafif kilolu ve obez yetişkinde 16 hafta boyunca kahvaltı yapmaları ve yapmamalarını sağlayan randomize kontrollü çalışma planlanmış; 309 katılımcının 283’ü müdahale çalışmasını tamamlayabilmiştir. 162 kahvaltı yapan ve 147 kahvaltıyı atlayanlar arasında çalışmanın sonunda kilo kaybı açısından karşılaştırıldığında fark edilebilir bir etkiye sahip olmadığı sonucu bulunmuştur. Kahvaltı yapma farkındalığını arttırmada etkili olduğu denekler tarafından ifade edilmiştir. Ayrıca kahvaltı öğününü yapmayanların toplam yağ, kolesterol, kalori alımlarının yüksek; diyet lifi, vitamin ve mineral alımlarının daha düşük olduğu bildirilmektedir.

            3 Öğün Zamanı:

Sirkadiyen beslenmedeki gelişmeler, aktif fazda büyük kahvaltı ve öğle yemeğini daha küçük bir akşam yemeği ile kombine etmenin metabolik sağlık açısından yararlı olacağını belirtmektedir.  Sabah erken kahvaltı vücut ağırlığı denetiminde etkili olduğu görülmektedir. Uyku sırasında kan şekeri seviyesi düştüğünden, uyandıktan itibaren 1 saat içerisinde kahvaltınızı yapabilirsiniz. Doğru ve dengeli bir şekilde yapılan kahvaltı gün içerisinde daha enerjik olmanızı sağlayacaktır. Kahvaltıdan ortalama 3-4 saat sonra öğle yemeği tüketilebilir. Daha erken açlık duyduğunuzda burada kalori içermeyen ara öğün yapılabilir. Her kahvaltı türünde protein yer aldığı için sindirime izin vermeli erken öğle yemeği tüketmemeliyiz. Son ana öğün olan akşam yemeğiniz 19.00’da tüketilebilir. Özel durumlarda 20.00’da zaman zaman akşam yemeği tüketilebilir. Çok daha geç tüketilmesini tavsiye etmiyorum. Aldığımız son ana öğün olduğu için kalorisi ara öğünlerden yüksek ve sindirim için ortalama 2 saate ihtiyacı var vücudumuzun. Bu sebeple akşam öğününüzü geç saate bırakmamalı, yoğun ve yüksek kalorili akşam yemeklerinden kaçınmalıyız. Sağlıklı günler dilerim. En güncel Uşak haberleri , Uşak haber sitesi olan 64ajans.com yer alır. Güncel Uşak haberleri okumak için web sitemizi takipte kalın. Ayrıca bizlere sosyal medya adreslerimizden ulaşabilirsiniz.

Diyetisyen Ayşe Demir